فهرست مطالب
فصلنامه تاریخ فلسفه
سال دوازدهم شماره 2 (پیاپی 46، پاییز 1400)
- تاریخ انتشار: 1400/10/19
- تعداد عناوین: 8
-
-
صفحات 15-16
از مداخل مهم تاریخ علم و فلسفه جهان، مدخلی موسوم به «نهضت ترجمه» در دو قلمرو عالم اسلام و غرب لاتینی است. تتبعات و تحقیقات متعددی در چگونگی این دو رخداد مهم علمی و فرهنگی صورت پذیرفته و اکنون به برکت این تلاشها، داده‌های ارزشمندی درباره آثار و منابع، مترجمان و چگونگی ترجمه آثار از زبان مبدا به زبان مقصد در اختیار ماست. برابر گاهشماری مورخان تاریخ علم، نهضت ترجمه نخست، حد فاصل قرن سوم تا پنجم قمری در عالم اسلام و در مناطقی چون بغداد و مرو و نهضت ترجمه دوم، حد فاصل اواخر قرن یازدهم تا اواسط قرن سیزدهم میلادی در مناطقی چون صقلیه (سیسیل) و طلیطلیه (تولدو) در جنوب اروپای آنروز پدید آمد. بی‌تردید در باب مبادی و انگیزه‌های دو حوزه فرهنگی و تمدنی عالم اسلام و غرب لاتینی در اقبال به ترجمه متون نیز دیدگاه های مختلفی عرضه شده است، لیکن همچنان پرسشهای مهمی در این زمینه وجود دارد که نیازمند تتبع و تحقیق افزونتری است، مانند این پرسشها که: به غیر از احساس نیاز به فراگیری دانشها بویژه دانشهای کاربردی نظیر ریاضیات، نجوم و طب چه انگیزه یا انگیزه‌های دیگری در اخذ و اقتباس این علوم وجود داشته است؟ در اقبال و توجه به علوم عقلی نظیر منطق و فلسفه و کلام چه زمینه‌های روحی و فرهنگی موثر بوده است؟ و مهمتر اینکه: در اخذ و اقتباس علوم، چه افزوده‌ها و تغییراتی به صورتهای اولیه آن علوم ضمیمه شده است؟ بنظر میرسد مبادی تحرک و نشاط علمی سده‌های نخستین قمری در عالم اسلام و نیز تاثیرات ناشی از حضور هشتصد ساله حاکمان مسلمان (711 1492م.) در شبه جزیره ایبری در جنوب اسپانیا از جمله موضوعاتی است که همچنان نیازمند بررسی و پژوهش بیشتری است، زیرا در مقایسه با شرایط و موقعیتهای قبل و بعد از این مقاطع تاریخی، تحولات چشمگیری صورت گرفته که تنها برمبنای آگاهی از گاهشماری آن تحولات، نمیتوان به عمق روابط و مناسبات فرهنگی و معنوی آن روزگار پی برد. به این مطلب باید مطلب دیگری نیز افزود و آن اینکه بخش اعظم پژوهشهای صورت گرفته در خصوص این دو جریان علمی بدست پژوهشگران غربی انجام شده و حتی آن بخش از این پژوهشها که مربوط به نهضت ترجمه در عالم اسلام است نیز عمدتا از جانب پژوهشهای غرب به شرق سرازیر شده است، این در حالی است که منابع و مدارک تاریخی برای پژوهشهای گسترده در این زمینه در اختیار پژوهشگران عالم اسلام قرار داشته و دارد، مانند انبوهی از تراجم و فهرستها و گزارشهای تاریخی که هرچند نیازمند مطالعه و بررسی انتقادی است، لیکن حجم قابل توجهی از داده‌ها را در اختیار پژوهشگران این حوزه قرار میدهد. امید آنکه این مهم با همت و دقت نظر صاحبان قلم و پژوهشگران علاقمند به حوزه تاریخ علم و تمدن تحقق یافته و افق جدیدی از تاثیر میراث علمی جهان اسلام را به روی نسل حاضر بگشاید.
کلیدواژگان: تاریخ فلسفه، نهضت ترجمه، تاریخ علم، تاثیرگزاری فلسفه اسلامی بر جهان غرب -
صفحات 17-34
پژوهش در مورد تاثیر آیین و جهانبینی زرتشتی بر فلسفه یونان و فیلسوفان باستان و بطورکلی بر تاریخ فلسفه، بعنوان موضوعی بنیادی برای بررسی پیدایش تاریخی فلسفه همواره مطرح بوده است. اندیشمندان باستان پیوسته از حکمت و فلسفه زرتشتی سخن گفته‌اند و این حکمت و فلسفه را به آیین مجوس پیوند داده‌اند. این نوشتار حکمت زرتشتی را از طریق منابع قدیم یونان و روم، و منشا آن را که به آیین مجوس مرتبط است، مورد توجه قرار داده است. در منابع قدیم یونان و روم، موسس این حکمت، زرتشتی است که از زرتشت صاحب اوستا که در عهد گشتاسب میزیسته، بسیار کهنتر است. بهمین دلیل اگر بخواهیم از نگاه اندیشمندان یونانی و رومی باستان حکمت و فلسفه زرتشتی را بررسی نماییم، باید آن را در آیین مجوس جستجو کنیم؛ آیینی که گویا از قدیمیترین مکاتب فلسفی و حکمت در دوران کهن بوده و از ایران باستان آغاز شده است.
کلیدواژگان: زرتشت، مجوس، حکمت، Magic، جادو، فلسفه -
صفحات 35-48
چگونگی اراده الهی یکی از مسایل بحث‌برانگیز خداشناسی است که برغم پذیرش اراده الهی بعنوان یکی از صفات الهی توسط تمامی اندیشمندان، اختلاف نظرهای بسیاری در تفسیر آن وجود دارد. هدف این مقاله بررسی، مقایسه و ارزیابی آراء خواجه نصیرالدین طوسی، ملاصدرا و علامه طباطبایی در سه بعد معناشناسی، منشا و هستی‌شناسی اراده الهی است. خواجه نصیر اراده را عین داعی که همان علم به مصلحت فعل است، میداند و در نتیجه به اراده ذاتی خداوند معتقد بوده و آن را از صفات ذات میداند. ملاصدرا عینیت حب با اراده را نیز به عینیت علم به مصلحت فعل با اراده اضافه کرده و اراده را صفت ذات قلمداد میکند و روایات وارده از معصومین در صفت فعل بودن اراده را با تغییر معنا و مرتبه آن از معنای قصد انجام فعل و مقام ذات به معنای ایجاد و مرتبه موجودات بالفعل توجیه میکند. اما علامه طباطبایی ارجاع اراده به علم به نظام اصلح را مناقشه‌یی لفظی دانسته و آن را صرفا نامگذاری قلمداد میکند. او با ارجاع اراده به هر صفت ذاتی دیگری غیر از علم، مانند حب، مخالف بوده و در نتیجه اراده را نه از صفات ذات بلکه منتزع از مقام فعل و از صفات فعل تلقی میکند و منشا انتزاع آن را نفس فعلی که در خارج اتفاق می‌افتد یا حضور علت تامه برای فعل، معرفی میکند. بنظر میرسد تغییر نگاه هستی‌شناسانه به اراده و صفت فعلی دانستن آن توسط علامه در توجیه محذوریتهای عقلی، دقیقتر از صفت ذات دانستن اراده بدون عنایت به تغایر مفهومی میان اراده با علم و حب است که توسط خواجه و ملاصدرا ارایه شده است.
کلیدواژگان: اراده خدا، ذاتی، فعلی، خواجه نصیرالدین طوسی، ملاصدرا، علامه طباطبایی -
صفحات 49-70
رهیافت سینوی در نظریه تعریف، تبیین و توسعه نظریه تعریف ارسطویی است. او نظام تعریف ارسطو یعنی تعریف اشیاء بر اساس تحلیل ماهیت آنها به جنس و فصل را پذیرفته و آن را بسط داده است. علاوه بر این، دیدگاه های نوآورانه یی را نیز به آنها افزوده که کمتر به آنها توجه شده و محققان و پژوهشگران بصورت منسجم و ساختارمند آنها را تنظیم و تبیین نکرده اند. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی نظریه تعریف سینوی را در ساختاری منجسم بیان کرده و نحوه مواجهه ابن‌سینا با دیدگاه ارسطو و فارابی را تحلیل کرده است. همچنین نوآوریهای ابن سینا در مسئله تعریف را برشمرده و با تاکید بر جنبه های کمتر شناخته شده آن، به این پرسشها پاسخ داده است: چگونه و با چه توضیحی ناشناختنی بودن فصل اشیاء با نظریه ابن‌سینا در تعریف و شناخت اشیاء سازگار است؟ آیا نظریه تعریف سینوی صرفا معطوف به امور ماهوی است یا گستره آن شامل امور غیرماهوی نیز میشود؟ ابن سینا چه سازوکاری برای تعریف امور غیرماهوی ارایه کرده است؟
کلیدواژگان: تعریف، حد، حد حقیقی، حد اسمی، حد توسعی، حد اضطراری، ابن سینا -
صفحات 71-90
تردیدی نیست که «طبیعت» بعنوان محل پیدایش و رشد موجودات طبیعی و قوانین جاری در آن، همواره مورد توجه دانشمندان و فیلسوفان بوده است. دانشمندان علوم تجربی بیش از هر چیز، در پی شناخت موجودات طبیعی و قوانین موجود در طبیعت بوده و فیلسوفان بیشتر به شناخت خود طبیعت و ساختار آن پرداخته و درصدد پاسخ به این پرسش بوده‌اند که طبیعت به چه معناست؟ ساختار آن چیست؟ چه ارتباطی بین موجودات و طبیعت میتواند وجود داشته باشد؟ آیا طبیعت منشا اولیه پیدایش موجودات در جهان است؟ یا اینکه طبیعت بعنوان ماده و صورت، بستری برای پیدایش گونه‌های مختلف موجودات است؟ فیلسوفان یونانی و پس از آنها حکیمان مسلمان، پاسخهایی متفاوت به این پرسشها داده‌اند. در اندیشه یونانیان باستان، «فوزیس» یا طبیعت بمعنای روییدن و زندگی کردن و حیات بود. این معنا که محور اصلی اندیشه پیش‌سقراطیان را شکل داده بود، در فلسفه رواقی به معنای «محتوای جهان» و «موجد اشیاء» تغییر یافت و نزد افلاطون بعنوان منشا پیدایش همه چیز بکار رفت. او واژه تخنه (هنر) و آرخه (اصل) را برای توضیح پیدایش جهان بکار برده و خلقت جهان را ابداع هنری دانسته است. ارسطو نیز که جهان را مترادف با کل طبیعت میدانست، معتقد بود طبیعت مبدا حرکت و دگرگونی در اشیاء است. اما اندیشمندان مسلمان آرایی متفاوت درباره طبیعت ارایه کرده‌اند. اخوان الصفا طبیعت را پنجمین مرتبه از مراتب هستی و جنبه «فعال» جهان، و ماده را جنبه «منفعل» آن، تلقی کرده‌اند. ابن‌سینا طبیعت و همه فعل و انفعالات آن را فعل خداوند دانسته و معتقد بود طبیعت با ترکیب ماده و صورت، موجب پیدایش جوهر جسمانی میشود. سهروردی بر خلاف مشایین که صورت نوعیه را طبیعت اشیاء میدانستند، با نفی صورت نوعیه، طبیعت نوری را جایگزین آن کرد و ملاصدرا عالم طبیعت را عین تجدد و دگرگونی دانسته و طبیعت جوهر را دارای حرکت و سیلان دایمی معرفی نمود.
کلیدواژگان: طبیعت، فوزیس، تخنه، آرخه، پیش سقراطیان، رواقیان، ارسطو، افلاطون، حکمای مسلمان -
صفحات 91-122
مکتب افلاطونی میانه (Middle platonism) از مهمترین مکاتب فلسفی دینی در سده اول پیشامسیحی است که با داعیه احیای مکتب افلاطونی اصیل، شالوده‌یی از بنیادیترین آموزه‌های معرفتی و فلسفی آن روزگار را در نظام فلسفی خود دارد؛ آموزه‌هایی چون ذات باری واحد، خدای خالق، هبوط روح، معرفت عقلانی و نجات و رستگاری. با تامل در آثار افلاطونیان میانه میتوان دریافت که مبانی فلسفی این مکتب بیش از هر چیز بر تفسیر مجدد برخی آموزه‌های دینی فلسفی مکاتب افلاطونی، رواقی، فیثاغورثی و گنوسی بنا شده است؛ چنانکه در آثار همه فیلسوفان این مکاتب، ردپایی پررنگ از دغدغه تبیین مسئله یگانگی و تعالی ذات باری‌تعالی، چگونگی خلق جهان و تبیین وجود شر در آن، ملاحظه میشود. بهمین دلیل مبانی فلسفه افلاطونی میانی اساسا دینی است و موضوعاتی چون دوگانگی ذات الوهیت در دو مفهوم، خدای باری و فرازمند و صانع یا خالق جهان، دوگانگی خاستگاه روحانی و مادی انسان و هبوط روح، کیهان‌شناسی و ساختار مادی جهان و فرجام کار آن، فرجام‌شناسی با محوریت آموزه نجات و رستگاری انسان از طریق معرفت عقلانی، و در نهایت، مبحث اخلاقیات و تعریف چارچوبهای عملی آن برای رسیدن به کمال عقلانی که لازمه رستگاری است، شاکله اصلی نظام و اندیشه فلسفی مکتب افلاطونی میانه را تشکیل داده است. نوشتار حاضر میکوشد ضمن تبیین و تشریح آموزه‌های فلسفی افلاطونی میانه، با جستاری تطبیقی، به تحلیل مبانی و چگونگی شکلگیری آنها در مقام یک مکتب فلسفی دینی بپردازد.
کلیدواژگان: مکتب افلاطونی میانه، دوگرایی ذات الوهیت، هبوط روح، معرفت عقلانی، رستگاری -
صفحات 123-146
حکمت اشراقی، حکمتی بحثی ذوقی و نورمحور است که با دربرداشتن مفاهیم حکمی ایرانی اسلامی، تاثیر بسزایی در هنر و معماری ایرانی داشته است. این نوشتار به بررسی نحوه کاربرد و تاثیر آراء حکمت اشراقی، بعنوان معیار و منبع الهامی برای معماری و ساخت خانه‌هایی براساس معنویت پرداخته است. هدف اصلی مقاله آنست که با توجه به مفاهیم حکمت اشراقی، قدمی را بمنظور ارتقاء طراحی و معماری خانه‌های ایرانی در زمان حاضر بردارد. در این راستا، ابتدا با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی، به تبیین مفاهیم و آراء حکمت اشراقی سهروردی پرداخته شده و در وهله بعد، نمود و کاربرد این مفاهیم و نظریات در معماری خانه ایرانی، مورد بررسی قرار گرفته است. بعبارت دیگر، تلاش میکنیم با تحلیل مبانی و مفاهیم حکمت اشراقی و تطبیق آنها بر معماری و ساخت خانه ایرانی، بتوانیم نمود مفاهیم حکمی اشراقی را در آن مشاهده کنیم و خانه ایرانی را مجلی و مظهر آموزه‌های حکمت اشراقی قرار دهیم تا سرانجام، از این طریق به اصول و مبانی مشخصی بعنوان الگو و معیار در طراحی و ساخت خانه‌هایی توام با معنویت دست یابیم.
کلیدواژگان: حکمت اشراقی، خانه ایرانی، معماری، معنویت، خیال، الگو و نماد، سهروردی -
صفحات 147-176
مقاله حاضر به بررسی دورنمایی از روش تفکر تاویلی حکمای اسلامی قبل از ملاصدرا پرداخته است. هرچند تفکر تاویلی همیشه به یک معنا بکار نرفته اما خصوصیت کلی آن، عدم تصلب به ظاهر و همراهی عقل و ملزومات آن با متن وحیانی بوده است. نگاه به این سیر تاریخی نشان‌دهنده رشد کلی (هر چند با فراز و فرود) این روش در درون سنت حکمی اسلامی، است. دلیل این ادعا اینست که فرایند تاویل از دوگانه‌بینی دین و فلسفه بسمت وحدت مراتبی آن پیش آمده است. تفکر کاشف وحدت اگر مستدل باشد نشانه رشد عقلی است، چراکه عقل وحدت‌گرا و خیال کثرت‌گراست. در یک نگاه تاریخی میتوان گفت تفکر تاویلی حکما از موضع دفاع از دین و فلسفه در مقابل یکدیگر که بسته به حکیم مورد بحث، گاهی با جانبداری از ظواهر دین و گاه با جانبداری از عقل و فلسفه بوده، بتدریج به این سو سوق پیدا کرده که حقیقت دین و عقل در طول هم بوده و جدا از هم نیستند، بلکه حقیقتی واحدند که با زبانهای مختلف بیان شده و آنچه مهم است درک روش و زبان بیان و محدودیتهای آن است. بنابرین شاهد سیر از انحصارگرایی و جزیی‌نگری به جامعه‌گرایی و جامع‌نگری هستیم. روش این مقاله توصیفی تحلیلی است و با هدف نشان دادن سیر اندیشه تاویلی در مهمترین حکمای قبل از ملاصدرا تدوین شده است.
کلیدواژگان: تاویل، فلسفه، دین، روش شناسی
-
Pages 17-34
The impact of Zoroastrian religion and worldview on Greek philosophy, ancient philosophers, and generally on history of philosophy as a fundamental topic regarding the historical development of philosophy has always been of interest to researchers. Ancient thinkers have always spoken of Zoroastrian wisdom and philosophy and connected them to the Magi religion. The present paper examines Zoroastrian philosophy and its origin in the Magi religion based on ancient Greek and Roman sources. Based on such sources, the founder of this school of philosophy is a Zoroastrian who is much older than Zoroaster, the author of Avesta, who lived in the time of Goštāsp. Therefore, if we wish to study Zoroastrian wisdom and philosophy from the viewpoint of ancient Greek and Roman thinkers, we must seek its roots in the Magi religion; a religion that is apparently one of the oldest philosophical schools of ancient times and first appeared in Iran.
Keywords: Zoroaster, Magi, Wisdom, magic, philosophy -
Pages 35-48
The howness of God’s Will is one of the problems that has provoked a lot of discussion in the field of theology. Although all philosophers have accepted God’s Will as a Divine Attribute, there are several disagreements in its interpretation. The purpose of this paper is to investigate, compare, and evaluate the views of Khwājah Naṣīr al-Dīn Ṭūsī, Mullā Ṣadrā, and ‘Allāmah Ṭabāṭabā’ī in terms of the semantics, origin, and ontology of God’s Will. Ṭūsī maintains that will is the same as motive, which is the same as knowledge of the goodness of act, and thus believes in God’s essential will as an essential attribute. Mullā Ṣadrā also adds the sameness of love with will to the sameness of the knowledge of goodness of act with act and introduces will as an essential attribute. Moreover, he justifies the Infallible Imam’s narrations regarding the sameness of will with act by changing its meaning from having the intention to perform an act to the making and changing of its level from essence to the level of actual existents. However, ‘Allāmah Ṭabāṭabā’ī views the identity of free will with the knowledge of the best system as a verbal conflict and a merely different denomination. He disagrees with equating free will with any essential attribute (such as love) other than knowledge. Thus he maintains that free will is not an essential attribute but is, rather, abstracted from the level of act and is one of its attributes. He also introduces the essence of an act that occurs in the outside or the presence of perfect cause for the act as its source of abstraction. It seems that ٬Allāmah’s change of ontological view of free will and considering it an actual attribute in justifying rational constraints are more accurate than regarding it as an essential attribute without paying attention to the conceptual difference between free will and knowledge and love, which has been propounded by Ṭūsī and Mullā Ṣadrā.
Keywords: God’s Will, essential, Actual, Khwājah Naṣīr al-Dīn Ṭūsī, Mullā Ṣadrā, ‘Allāmah Ṭabāṭabā’ī -
Pages 49-70
The Sinan approach to the theory of definition is an explanation and expanded from of Aristotelian definition. He has accepted Aristotle’s definition of objects based on analyzing their quiddity in terms of their genus and differentia and extended it. Moreover, Ibn Sīnā has added some innovative views to it that have not received the attention that they truly deserve, and researchers have not explained and organized them in a consistent and structured from. Following a descriptive-analytic method, this paper explains the theory of Sinan definition within a consistent framework and analyzes the quality of Ibn Sīnā’s encounter with the views of Aristotle and Fārābī. Moreover, it refers to Ibn Sīnā’s innovations regarding the problem of definition and, by emphasizing its less studied aspects, responds to the following questions: to what extent is the unknown nature of objects’ differentia consistent with Ibn Sīnā’s theory on the definition and knowledge of objects? Does the theory of Sinan definition merely target quiddative affairs, or does it also extend to non-quiddative affairs? Which mechanism does Ibn Sīnā provide for defining non-quiddative affairs?
Keywords: Definition, term, real term, nominal term, expansive term, urgent term, Ibn Sīnā -
Pages 71-90
Undoubtedly, nature has always attracted the attention of scientists and philosophers as the loci of the genesis and growth of natural existents and its current. Scientists working in the field of empirical sciences mainly seek the knowledge of natural existents and laws of nature, while philosophers basically deal with the knowledge of nature itself and its structure and try to provide an answer to the questions of what the meaning of nature is, what its structure is, what relationship exists between existents and nature, whether nature is the primary source of the appearance of existents in the world, and whether nature, as matter and form, is a cradle for the appearance of various forms of existents. Greek philosophers and, later, Muslim philosophers have provided various responses to these questions. In ancient Greek philosophy, physis or nature means growth, living, and life. This meaning, which had provided the basis for pre-Socratic philosophy, changed into the “content of the world” and “maker of things” in Stoic philosophy. Plato also defined physis as the origin of the appearance of all things. He used the words technē (art) and archē (origin) to explain the emergence of the world and considered the creation of the world as an artistic innovation. Aristotle, who viewed the world synonymous with the whole nature, believed that nature is the source of motion and change in things; however, Muslim thinkers have provided various ideas about nature. Ikhwān al-Ṣafā maintained that nature is the fifth level of the levels of being and the “active” aspect of the world, with matter as its passive aspect. Ibn Sīnā considered nature and the interactions therein as God’s act and believed that nature is the cause of the appearance of corporeal substance by synthesizing matter and form. Unlike the Peripatetics, who believed that archetypes are the same as the nature of things, Suhrawardī rejected archetypes and replaced them with luminary nature. Finally, Mullā Ṣadrā viewed the world of nature identical with renewal and change and maintained that the nature of substance enjoys permanent motion and flow.
Keywords: Nature, physis, Technē, archē, pre-Socratic philosophers, Stoics, Aristotle, Plato, Muslim philosophers -
Pages 91-122
Middle Platonism is one of the most important philosophical-religious schools of the first century BC. While claiming to revive the original Platonic school, it is rooted in the fundamental epistemological and philosophical theorems of that time including the essence of the One, God as Creator, descent of the soul, rational knowledge, and salvation. A study of middle Platonists’ works reveals that the philosophical principles of this school are mainly based on a reinterpretation of certain religious-philosophical theorems of Platonic, Stoic, Pythagorean, and gnostic schools. In fact, a clear trace of the concern for explaining the problem of the oneness and transcendence of the essence of Almighty, the quality of the creation of the world, and the presence of evil therein can be witnesses in the works of the philosophers that advocate the mentioned schools. The fundamental principles of middle Platonism are basically religious, and this school is mainly concerned with such topics as the duality of the essence of divinity in two concepts, God as the Maker or Creator of the world, the duality of the spiritual and material origin of Man and the descent of the soul, cosmology and the material structure and fate of the world, eschatology with an emphasis on the theorem of Man’s salvation through rational knowledge, and finally the discussion of ethics and the definition of its practical frameworks for attaining rational perfection, which is necessary for salvation. The present paper aims to explain and provide a comparative analysis of the principles and quality of the formation of the philosophical theorems of Middle Platonism as a philosophical-religious school.
Keywords: Middle Platonism, duality of the essence of divinity, descent of the soul, rational knowledge, resurrection -
Pages 123-146
Illuminationist philosophy is a discoursive-intuitive and light-centered school of philosophy. It has exercised a significant effect on Iranian art and architecture because of the Iranian-Islamic philosophical concepts that it employs. The present paper examines the effects of Illuminationist views as a common language for the design of spiritual houses in the contemporary era. Hence, following a descriptive-analytic method, the authors initially explain some of the concepts and ideas in Suhrawardī’s Illuminationist philosophy and then examine their manifestation in the architecture of Iranian houses.
Keywords: Illuminationist philosophy, Iranian house, Architecture, spirituality, Imagination, pattern, symbol, Suhrawardī -
Pages 147-176
This study examines the background of pre-Sadrian Islamic philosophers’ method of interpretive or t’awīlī thinking following a descriptive-analytic method. Interpretive philosophy has been defined in different ways; however, its general feature is going beyond the surface meaning of concepts and employing both reason and revelation in interpreting a text. A glance at the historical development of this method demonstrates its general growth, although with some fluctuations, in the Islamic philosophical tradition. This is because the process of t’awīl is rooted in the move from the separation of religion and philosophy towards their graded unity. A method of thinking that leads to unity indicates intellectual growth in case it is based on sound reasoning because the intellect advocates unity while imagination is pluralist. From a historical perspective, it can be said that philosophers’ interpretive thoughts have gradually moved away from defending the opposition of religion and philosophy to accepting that their truths are inseparable. In the case of the former standpoint, philosophers sometimes followed the exoteric meanings of religion and sometimes took side with the intellect and philosophy. However, later they unanimously concluded that religion and philosophy share the same truth that has been expressed in different languages. Therefore, the important point is to perceive their methods and languages and explain the related constraints. Hence, we are witnessing a process of monopoly and partiality instead of universality and holism.
Keywords: Interpretation, philosophy, Religion, methodology
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.